Porozumiewanie się roślin

Porozumiewanie się roślin

Może to wydawać się bardzo dziwne, ale badania naukowe nad roślinami wykazały, że potrafią one się porozumiewać pomiędzy sobą.
Ciekawym obiektem obserwacji oraz poznania jednego ze sposobów „mowy roślin” stała się akacja rosnąca na afrykańskiej sawannie.
Liście tego drzewa są nieustannie objadane przez roślinożerne zwierzęta a zwłaszcza przez żyrafy, które z łatwością dosięgają ich najwyższych części.
Aby rośliny mogły przetrwać wykształciły dość ciekawy sposób obrony przed zwierzętami.
Zaatakowana akacja wysyła substancje zapachowe, które w promieniu wielu kilometrów docierają do innych przedstawicieli tego gatunku. Te z kolei po otrzymaniu informacji chemicznej zaczynają produkować w liściach toksyczne związki, które zniechęcają potencjalnych roślinożerców do ich konsumpcji.
Również wiele roślin uprawnych a zwłaszcza szklarniowych poddano licznym próbom i badaniom, które potwierdziły możliwości przekazywania przez rośliny informacji.

Czyżby rośliny posiadały inteligencję?
Z naukowego punktu widzenia jest to niemożliwe, ale istnieje wiele niewytłumaczalnych zjawisk w świecie przyrody a te, które dotyczą roślin nie zostały do końca poznane i wiele zagadnień czeka na wyjaśnienie.
Nie wiem czy ktokolwiek interesował się roślinami wodnymi i ich porozumiewaniem się, ale każdy doświadczony akwarysta bez trudu dostrzeże, że w jakiś sposób rośliny potrafią na siebie oddziaływać.

Jak to się dzieje?
Zasada oddziaływania na siebie roślin wodnych oparta jest na informacji chemicznej, a więc wydzielaniu odpowiednich związków odbieranych przez innych przedstawicieli tego samego gatunku oraz przez rośliny należące do innych rodzin.
Informacje te służą roślinom w zdobyciu terytorium tylko dla siebie i przeszkadzaniu rozwojowi innych gatunków. Pewne związki chemiczne uwalniane są zarówno przez liście jak i system korzeniowy i są specyficzne dla danego gatunku.
O fakcie istnienia takiego chemicznego nośnika informacji można się przekonać obserwując prawie wszystkie gatunki roślin wodnych, jedne gatunki mają bardzo ekspansywny charakter i szybko pozbywają się konkurencji inne zaś tolerują obecność niektórych odrębnych gatunków, a jeszcze inne obok siebie nigdy nie będą się rozwijać prawidłowo nawzajem sobie przeszkadzając. Już bardzo dawno odkryto, że zwartki wydzielają dość silne związki przeszkadzające innym roślinom z tą różnicą, że sądzono iż są to tylko kwasy.
Jeżeli jesteśmy przy temacie zwartek to warto dodać, że ta grupa roślin lubi starą wodę, stare zamulone podłoże oraz niechętnie dzieli tak małe terytorium jakim jest akwarium z innymi gatunkami.
Podobnie, jak w przypadku zwartek niemal wszystkie gatunki dążą do opanowania całego akwarium a różnice pomiędzy poszczególnymi gatunkami polegają na szybkości wzrostu oraz ilości wydzielanych związków koloidalnych utrudniających rozwój innych gatunków.
Z łatwością można zauważyć, że w bliskim sąsiedztwie lotosa tygrysiego nie chcą rosnąć inne rośliny, chociaż dostarczy się im odpowiednie ilości światła. W tym przypadku miejsce zarezerwowane jest jedynie dla młodych roślin przybyszowych a przedstawiciele tego samego gatunku są zaledwie tolerowane.
Innym przykładem mogą być paprotnice, które w szybkim tempie opanowują całe akwarium „objadając” pozostałe rośliny ze związków pokarmowych i jednocześnie skutecznie przeszkadzając innym gatunkom w rozwoju, ale co ciekawe, gdy wyginą inne rośliny w towarzystwie paprotnic doskonale radzi sobie limnophila sessiliflora.
Takich przykładów oczywiście można by przytaczać setki, w różnych kombinacjach gatunkowych i nie jest to zjawiskiem dotyczącym tylko akwarium.
W zbiornikach naturalnych również rośliny dzielą ze sobą terytorium w określony sposób.
W określonych miejscach strefy brzegowej spotyka się najczęściej tylko jeden gatunek roślin zajmujący dany obszar dna lub najwyżej współżyjące ze sobą dwa gatunki roślin i tak na przykład może to być grzybień biały wraz z kolonią wywłuczników.
W akwariach dekoracyjnych cała sztuka uprawy kilkunastu gatunków roślin należących do różnych rodzin polega na umiejętnym i precyzyjnym dobraniu ilości poszczególnych roślin, posadzeniu ich grupami w odpowiednich miejscach, częściowym usuwaniu nadmiernie rozmnażających się gatunków oraz zapewnieniu poszczególnym gatunkom odpowiednich dla nich warunków oświetlenia.

Przykłady dla dużego wielogatunkowego akwarium.

Dwie lub trzy paprotnice rosnące w dowolnych miejscach; dwa-trzy lotosy tygrysie, w cieniu których można posadzić barklaje; w narożnikach –miejscach zacienionych – cztery-pięć sztuk mikrozorii, w pobliżu dwa-trzy krzewy bolbitisa; kilkanaście (max.10-15) gałązek limnophili w pobliżu paprotnic; w jaśniejszych miejscach kilka do kilkunastu sztuk vallisnerii; dwie-trzy sztuki różnych zwartek posadzonych obok siebie w ciemniejszym miejscu, mogą mieć sąsiedztwo mikrozorium; jeden tak zwany orzech wodny –nieco oddalony od zwartek; rośliny pływające: salwinia, piscja, wgłebka. Zestaw taki można jeszcze uzupełnić grupami lysimachi, różnymi gatunkami hygrophili, anubiasem, oraz jedną większą żabienicą.

Zestaw nieco trudniejszych roślin dla akwarium z niską temperatura wody to:
aponogetony różnych typów sadzone grupami po kilka sztuk; kabomoby kilkanaście gałązek; wywłuczniki- kilkanaście gałązek; potamogeton gayi- dwa-trzy krzewy; mech jawajski; krzewy bolbitisa; jedno kłącze marsilea crenata; rośliny pływające: wgłebka, salwinia.

Nie są to jedyne możliwości doboru roślin, lecz jedynie przykłady, poszczególne gatunki mogą rozwijać się w różnych konfiguracjach w zależności od parametrów wody, rodzaju i intensywności oświetlenia, rodzaju podłoża oraz całego szeregu trudnych do przewidzenia okoliczności. Zawsze należy pamiętać o przycinaniu nadmiernie rosnących gatunków zachowując swoistą równowagę, ale tego trzeba nauczyć się samemu i żadne książki tutaj nie rozwiążą problemu.

Innym czynnikiem jest dobór roślin pod względem ich wymagań jakości i temperatury wody, intensywności oświetlenia, długości dnia oraz wymogów pokarmowych.

Dobierając zestaw roślin do swojego wymarzonego akwarium trzeba również pamiętać o rybach i jednocześnie zdecydować się na określone gatunki kierując się przede wszystkim wymaganiami temperaturowymi- przecież nie da się hodować skalarów, dyskowców, pielęgniczek ramireza w akwarium przeznaczonym dla onowodków !

Uprawiając rośliny w akwarium trzeba sobie uświadomić jeszcze jedną ważną sprawę-
im mniej gatunków roślin tym lepszy będzie ich wzrost i możliwości rozmnażania.
Można,więc nastawić się na wybrane rodziny roślin np. grzybieniowate, paprotkowate, paprotnicowate, onowodkowate itd. wśród, których występuje wiele form kolorystycznych i różnej budowy. Taki typ akwarium jest dużo łatwiejszy do utrzymania oraz stwarza pewne możliwości dla opiekuna to znaczy zdobycia dużego doświadczenia w uprawie wybranych rodzin roślin.

Lolio -lolio – niewielka roślinka, która w sprzyjających warunkach rozrasta się i tworzy gesty dywan na dnie.